ثبت علائم تجاری در پلتفرم های خارجی به معنای تمایل به کار در ایران نیست

ثبت علامت تجاری شرکت های بین المللی مانند اینستاگرام در ایران به اختلاف موافق و مخالف طرح حفاظتی تبدیل شده است. کارشناسان حقوقی در گفت و گو با دیجیاتو در پاسخ به این سوال که هدف از ثبت این علائم تجاری چیست و آیا این به معنای تمایل آنها برای حضور در ایران است؟

طرح حفاظتی در صورت تصویب توسط نمایندگان کمیسیون مشترک، بسترهای خارجی را ملزم به معرفی نماینده قانونی در ایران می کند. این مشکلی است که بسیاری از کارشناسان آن را غیرممکن می دانند و در نهایت با توجه به مواد موجود در این طرح، این پلتفرم ها را فیلتر یا پهنای باند آن ها را کاهش می دهد.

در همین حال، یکی از فعالان توییتری که در شبکه افق حضور داشت، مدعی شد که طبق اسنادی که ابتدا منتشر شد، شرکت هایی مانند اینستاگرام و فیس بوک مکاتبه کرده و قصد حضور در ایران و دفاع از منافع خود را داشته اند.

به گفته این فرد، اینستاگرام در تیرماه 95 و فیس بوک در مهرماه 94 درخواستی را ارسال کرده اند که نشان دهنده تمایل آنها برای فعالیت رسمی و قانونی در ایران است: «آنها می خواستند حقوق کاربران ایرانی را اعطا کنند، اما در گذشته این کار انجام نشد. این دولت است.» این شرکت ها حتی یک اتصال ایرانی را به عنوان نماینده خدمات خود معرفی کرده اند.

اما بررسی تصاویر نمایش داده شده در این برنامه تلویزیونی نشان می دهد که این تصاویر مربوط به ثبت برندهای اینستاگرام و فیس بوک است که ابتدا بارها در روزنامه های رسمی منتشر شده و برای بار اول منتشر نشده اند و ثانیاً موضوع رایج برای چندین سال اپل، اینتل، آمازون و دیگران. همچنین علائم تجاری خود را در ایران به ثبت رسانده اند.

لازم به ذکر است که پس از همین بحث در مورد ثبت جهانی علائم تجاری، ثبت علامت تجاری مک دونالد در روزهای پس از برجام جنجال زیادی به پا کرد. برخی معتقد بودند که این به معنای حضور این برند معروف غذایی در ایران است. اما رئیس وقت اداره ثبت املاک ایالتی گفت آنچه اتفاق افتاد فقط علائم تجاری شرکت های مختلف آمریکایی از جمله مک دونالد بود:

علامت تجاری مشخصه ای است که توسط اشخاص حقیقی و حقوقی برای ارائه محصولات خود استفاده می شود و طبق پروتکل مادرید که 86 کشور از جمله ایران اتباع آن هستند، افراد و اشخاص آن کشورها می توانند علائم تجاری خود را در کشور دیگری ثبت کنند. . و «شرکت های ایرانی صدها علامت تجاری در کشورهای مختلف به ثبت رسانده اند».

در واقع بیان شد که ثبت علامت تجاری تنها به این دلیل است که سایر شرکت ها نمی توانند از این علامت تجاری در محصولات خود استفاده کنند.

با این حال، این سوال باقی است که آیا این ثبت علامت تجاری می تواند به معنای تمایل آنها به کار در ایران باشد؟ کارشناسان حقوق و برندینگ در گفتگو با دیجیاتو به این سوالات پاسخ می دهند و تلویحا معتقدند این سوال ربطی به علاقه به ایران ندارد.

هنگام ثبت علامت تجاری اشتباه نکنید

رضا ایازی، پژوهشگر حقوق فناوری به دیجیاتو می گوید: «بزرگترین شرکت های جهان برای محافظت از علائم تجاری خود، علائم تجاری خود را در کشورهای دیگر ثبت می کنند. این کار با استخدام وکیل برای ثبت علامت تجاری انجام می شود و هزینه زیادی برای شرکت ندارد.»

او معتقد است که این موضوع را نباید نشانه تمایل یا راه اندازی این شرکت ها در ایران دانست، بلکه تنها به عنوان گامی در جهت یک قرارداد بین المللی مدیریت برند باید نگاه کرد.

این محقق حقوقی در ادامه به شکایت فیسبوک و یوتیوب در ایران اشاره کرد و به دیجیاتو گفت:

«در اوایل دهه 1990، ثبت دامنه‌های Facebook.ir و YouTube.ir باعث ایجاد یک مناقشه بین‌المللی شد که با ورود icann به این پرونده، به نفع دو شرکت آمریکایی حل شد. بنابراین ثبت علامت تجاری تنها در راستای آینده این شرکت هاست.»

محسن شاهین پور، کارشناس بازاریابی و برندسازی نیز معتقد است که ثبت علامت تجاری بر اساس پروتکل مادرید انجام می شود و تمامی پلتفرم های دنیا برای حفاظت از علائم تجاری خود در سایر کشورها این کار را انجام می دهند.

او به دیجیاتو گفت: ثبت علامت تجاری را نمی توان به عنوان علاقه شرکت هایی مانند اینستاگرام و فیس بوک در ایران دانست. زیرا در حال حاضر با توجه به سیاست آمریکا در قبال ایران، حضور و فعالیت رسمی این شرکت ها در کشورمان امکان پذیر نیست.

طرح حفاظتی؛ تسهیل کننده یا مانع عملکرد رسمی سکوها؟

بررسی ها نشان می دهد برخی از علائم تجاری ثبت شده در ایران توسط یک وکیل ایرانی ساخته شده است. آیا چنین وکلایی نماینده قانونی این تریبون ها در ایران هستند و می توانند به سوالات مطرح شده در طرح دفاع پاسخ دهند؟

شاهین پور در پاسخ به دیجیاتو گفت: مشخص نیست که آیا شرکت ها با خود وکلا همکاری داشته اند یا بر اساس این پیشنهاد آن را پذیرفته اند.

به گفته وی، برخی از وکلای دادگستری هستند که به شرکت های خارجی پیشنهاد می کنند که علائم تجاری خود را در ایران ثبت کنند، آنها را در دعاوی کپی برداری از علائم تجاری همراهی می کنند و سپس با برنده شدن در پرونده و دریافت جریمه، حق کمیسیون خود را کسب می کنند.

سوال دیگر این است که آیا در طرح حمایتی ممکن است پلتفرم هایی مانند اینستاگرام به معرفی نماینده قانونی در کشور نیاز داشته باشند؟ ایازی پاسخ داد:

«یکی از راهکارهای طرح حمایتی این است که با قانون گذاری و محدودیت، این شرکت ها را مجبور به اخذ مجوز کند. اما آنها فکر نمی‌کنند که قوانین ایران با قوانین بین‌المللی همخوانی داشته باشد و معلوم نیست که نتیجه مذاکرات چه خواهد بود.»

اما آیا بازار 50 میلیونی ایران برای این شرکت ها جذاب است؟ ایازی در پاسخ به سوال دیجیاتو گفت که اندازه بازار گوگل، اینستاگرام و سایر شرکت ها ممکن است بسیار بیشتر از جمعیت و مصرف کنندگان ایرانی باشد، اما این فرصتی است که ممکن است برای آنها مهم باشد.

لازم به ذکر است در سال های اخیر و پس از برجام، مذاکراتی با پلتفرم های معتبر جهانی برای همکاری در حوزه داده مصرف کننده ایرانی انجام شده است. همچنین مدت هاست که شایعاتی مبنی بر قرار گرفتن مراکز داده در این پلتفرم ها در کشورهای همسایه وجود دارد که هیچ کدام به طور رسمی تایید نشده است.

در نهایت تلاش برای ثبت علائم تجاری در ایران را می توان دریچه باریکی از تمایل این شرکت ها برای ورود به ایران پس از تحریم ها دانست و اگر سیاستی پشت آن نباشد، در هر صورت کارشناسان معتقدند مواردی مانند طرح حمایت از اینها. دوره های امید آسیب خواهند دید. آویزان می شوند.