فرصت‌هایی که متاورس به برندها می‌دهد!

 

ممکن است تب و تاب زیاد در رابطه با متاورس در چند ماه گذشته کمی فروکش کرده باشد اما بدانید که متاورس از بین نمی رود و رشد خود را خواهد داشت. متاورس آینده ما است. نه آنکه فکر کنید که تماما از دنیای واقعی به این فضای مجازی کوچ می کنیم، اما بخش پررنگی از زندگی همه ما خواهد شد. پس خوب است که از همین ابتدا به طور کامل ببینیم متاورس چیست، چه نقشی در زندگی ما خواهد داشت و چگونه می توانیم وارد آن شویم.

هر تکنولوژی نوظهوری، پتانسیل های مختلفی برای ما ایجاد می کند که با شناخت درست آنها، می توانیم در زمان مناسب از آنها به بهترین نحو ممکن استفاده کنیم. پس برویم در ادامه با شناخت بهتر متاورس، خودمان را برای استفاده حداکثری از آن آماده کنیم.

توصیف متاورس

متاورس یک جهان مجازی است که به موازات دنیای واقعی ما شکل گرفته و در حال حرکت است. در دنیای متاورسشما می توانید از طریق آواتارهایتان با دیگران در ارتباط باشید، سر کلاس درس حاضر شوید، به جلسه بروید، بازی کنید، خانه و لباس بخرید و ….

اگر بخواهیم تعریف دقیق تری از متاورس داشته باشیم باید بگوییم که:

متاورس مرحله جدیدی از اینترنت است که عامل ترکیب واقعیت افزوده (AR)، واقعیت توسعه‌یافته (XR) و واقعیت مجازی (VR) با دنیای فیزیکی ما خواهد بود؛ متاورس نقطه اتصال زندگی واقعی و دیجیتالی است.

دنیای متاورس چیست و چگونه دنیایی است؟

متاورس در ساده‌ترین تعریف، دنیایی مجازی موازی با دنیای فیزیکی و واقعی است. اصلا نیازی نیست به چیزی پیچیده فکر کنید. فقط تصور کنید که مثلا در بازی‌های سه بعدی حضور دارید و به جای اینکه از دکمه برای دست زدن و ضربه زدن به چیزی استفاده کنید، دست خودتان را به آن‌ می‌زنید.

فعلا در فضای سه بعدی فقط حس‌های بینایی و شنوایی درگیر هستند ولی ممکن است سایر حس‌ها هم درگیر شوند. مثلا لامسه و بویایی. اینجا است که همه چیز خیلی هیجان‌انگیزتر می‌شود.

متیو بال در نام بردن ویژگی‌های این جهان، صحبت خود را با تداوم متاورس آغاز می‌کند:

 

این جهان هرگز “تنظیم مجدد” یا “مکث” یا “پایان” ندارد؛ فقط به طور نامحدود ادامه پیدا می‌کند. و با “طیف فوق‌العاده گسترده‌ای از مشارکت‌کنندگان” به پایان می‌رسد.

یعنی ایده متاورس چیزی فراتر از ایجاد صفحات استاتیک دو بعدی یا سه بعدی است. این دنیای دیجیتال می‌تواند به عنوان یک بازی ویدیویی، یک فضای اجتماعی یا حتی یک فروشگاه ساخته شود. می‌توانید یک مهمانی مجازی را در آن میزبانی کنید، کالاهای مختلف را بخرید و بفروشید، با دیگران ملاقات کنید، کار کنید یا فقط تعامل اجتماعی داشته باشید.

انتخاب این موارد به هدف و خلاقیت شما بستگی دارد. به همین دلیل است که بازاریابی در متاورس یک پتانسیل عظیم برای برندها است. چون امکانات بی شماری در آن وجود دارد.

برای اینکه درک بهتری از این فضا داشته باشید، باید حداقل یک بار تکنولوژی‌های واقعیت مجازی (AR) و واقعیت افزوده (AR) را تجربه کنید.

•  AR یا واقعیت افزوده دنیای دیجیتال و فیزیکی را در هم می‌آمیزد.
• و VR یا واقعیت مجازی فراتر از واقعیت افزوده است و یک محیط کاملا مجازی ایجاد می‌کند که از طریق دستگاه‌های خاص قابل دسترسی است.

Metaverse ترکیبی از عناصر چندگانه فناوری – از جمله واقعیت مجازی، واقعیت افزوده و ویدئو – است که در آن کاربران در یک جهان دیجیتال “زندگی می‌کنند”. فوربس در پاسخ با اینکه دنیای متاورس چیست؟ آن را به عنوان برخورد بین دنیای فیزیکی و دیجیتال تعریف کرده است. زمانی که VR و AR شکاف بین دنیای فیزیکی و مجازی را برای تعاملات صمیمانه پر می‌کنند.

در چنین محیط‌های مبتنی بر بلاک چین، کاربران می‌توانند زمین مجازی و سایر دارایی‌های دیجیتالی مانند لباس برای آواتارها را در قالب یک دارایی رمزنگاری به نام توکن غیرقابل تعویض (NFT) خریداری کنند.
برندها از فضای متاورس برای تعامل بیشتر با مخاطبین و مشتریان استفاده می‌کنند. تبلیغ برندها در Metaverse از طریق بیلبوردهای مجازی، میزبانی رویدادهای تحت حمایت مالی مجازی، و حتی ارائه محصولات مجازی در مراکز خرید مجازی است.

 

فروش برخی از محصولات مجازی به صورت Non-Fungible Token است. یعنی یک محصول مجازی به طور انحصاری طراحی شده و به صورت توکن NFT به یک شخص خاص فروخته می‌شود. برخی از محصولات مجازی انحصاری و برخی غیرانحصاری است.

متاورس محدودیتی ندارد!

متاورس به دلیل تجربه همه جانبه‌ای که دارد، اغلب با واقعیت مجازی (VR) مقایسه می‌شود. اما مهم است که تصویر کلی را در اینجا از دست ندهید. این فضا درباره بازی‌ها یا سرگرمی‌هایی نیست که شرکت‌های فناوری واقعیت مجازی تلاش می‌کنند ما آن‌ها را بخریم یا در آن‌ها حضور پیدا کنیم.

متاورس این پتانسیل را دارد که برای همه چیز مانند تجارت، آموزش و مراقبت‌های بهداشتی مورد استفاده قرار گیرد. متاورس‌هایی وجود دارند که فضاهایی را برای اجاره به کاربران ارائه می‌دهند یا فضاهایی که می توانید در آن محصولات را خریداری کرده یا بفروشید.

متاورس هیچ محدودیتی نسبت به زمان و مکان ندارد. شما می‌توانید هر زمان که خواستید با هر شخص دیگری از هر کجای کره زمین در دنیای متاورس ملاقات کنید. برای همین است که می‌گوئیم متاورس شبکه‌ای عالی برای کسب و کارها به وجود آورده است.

حتی معلمان می‌توانند به جای آموزش مجازی از طریق ارسال voice و ویدئو در پیامرسان‌ها، ملاقاتی واقعی و سه بعدی با دانش‌آموزان خود داشته باشند. اگر چنین چیزی توسعه پیدا کند، شاید خانواده‌ای در اصفهان بتواند فرزندشان را در مدرسه‌ای در آکسفورد انگلیس ثبت نام کند! در حالی که او از خانه هم بیرون نمی‌رود و پشت میز کارش به مدرسه مجازی متاورسی می‌رود!

هیچ محدودیتی در متاورس معنی ندارد. شاید ایرانی‌هایی که قدرت مالی کمی دارند، بتوانند روزی به کنسرت خواننده‌های مورد علاقه شان در متاورس بروند و هر اتفاق دیگری که در حال حاضر برای آن محدودیتی وجود دارد.

پلتفرم‌های موجود برای ورود به دنیای متاورس چیست

همه از وقتی که خبرهای خرید زمین در دیسنترالند یا تغییر نام فیسبوک به متا را شنیده‌اند، مدام می‌پرسند که چگونه وارد متاورس شویم یا وارد شدن به دنیای متاورس به چه ابزارها و تجهیزاتی نیاز دارد.

بزرگ‌ترین فضاهای متاورسی که تاکنون برای بازاریابی دیجیتال ایجاد شده است، شامل Fortnite و Roblox است. چنین فضاهایی این فرصت را به برندها داده‌اند تا محصولات خود را به گونه‌ای تبلیغ کنند که شاید در دنیای واقعی امکان پذیر نبود.

مثلا برند اسکیت‌برد Vans یک پارک مجازی مخصوص اسکیت‌سواری‌ در metaverse roblox ایجاد کرده است که به بازیکنان خود اجازه می‌دهد در آن بازی کنند، امتیاز جمع کنند و از آیتم‌های موجود در فروشگاه مجازی آن برای شخصی‌سازی آواتارهای خود استفاده کنند. این پارک تا سال ۲۰۲۱ بیش از ۴۸ میلیون بازدیدکننده داشته است.

برند گوچی نیز چنین تجربه‌ای را رقم زده است. Gucci باغ گوچی را در همین پلتفرم افتتاح کرده است؛ یک فضای مکمل مجازی برای تجربه دنیای واقعی که قبلا در فلورانس ایتالیا ساخته شده بود. همچنین یک جفت کفش ورزشی دیجیتال انحصاری توسط مدیر خلاق گوچی، الساندرو میکله – به نام Gucci Virtual 25 – طراحی شده است که می‌توان آن را در برنامه‌هایی مانند Roblox و VRChat پوشید.

خیلی عجیب است نه؟ من شخصا با شنیدن این خبرها به یاد سریال معروف نتفلیکس، آینه سیاه یا Black mirror افتادم. این سریال که در مورد آینده و تاثیر تکنولوژی‌های پیشرفته بر زندگی شخصی و اجتماعی افراد است، نمونه‌هایی از آینده متاورس را از اهمیت آواتار افراد گرفته تا حضور در بازی‌ها و برنامه‌های مجازی مختلف به تصویر کشیده است.

حال که تا حدودی متوجه شده‌اید که متاورس چیست و دنیای آن چگونه است به چگونگی سرمایه گذاری در متاورس می‌پردازیم.

سرمایه گذاری در متاورس چیست و چگونه انجام می‌شود

اینده متاورس هیچ پایانی ندارد. برعکس با حضور کاربران بیشتر در این فضا، بزرگ‌تر و بزرگ‌تر می‌شود. این برنامه ساده‌ای نیست که آن را از اپ استور دانلود کنیم یا برای سرگرم کردن کودکان یا خودمان وارد آن شویم. متاورس جهانی مجازی است که واقعیت و دنیای مجازی را ادغام می‌کند. این را هم در نظر داشته باشید که متاورس می‌تواند یکپارچه یا غیر یکپارچه باشد. 

یعنی هر بیزینس یا برندی متاورس مخصوص به خود را داشته باشد؛ و از طرف دیگر اگر بتوان از این متاورس به آن یکی تله پورت کرد، یکپارچگی در این فضای سه بعدی به وجود می‌آید که خیلی هم جذاب است! اگر روی زمین خاکی نتوانستیم غیب و ظاهر شویم، حداقل این اتفاق را در دنیای مجازی سه بعدی تجربه می‌کنیم!

آینده متاورس به کاربران اجازه می‌دهد انواع اشیا مثل زمین، کالاهای پوشیدنی و … را ایجاد کنند، بخرند یا به فروش برسانند؛ و مهم‌تر از همه در این دنیا سرمایه‌گذاری کنند. همچنین کاربران می‌توانند به خاطر زحماتی که در متاورس انجام می‌دهند شناخته شوند و به آنها پاداش داده شود.

در نهایت می‌توان گفت که سرمایه گذاری در متاورس از راه‌های زیر امکان پذیر است:

۱- در سهام متاورس سرمایه گذاری کنید

۲- روی ارز‌های دیجیتال متاورس سرمایه گذاری کنید

۳- سرمایه گذاری در یک صندوق قابل معامله در متاورس (ETF)

۴. در NFT‌ها سرمایه گذاری کنید

۵- زمین متاورس بخرید

۶. اجاره یا خرید ساختمان‌های متاورس

کاربرد متاورس

تا اینجای کار دانستید که متاورس چیست. Metaverse یک فضای مشترک مجازی است که برای همه در دسترس است. متاورس یک اصطلاح فراگیر است که به کل دنیای دیجیتال و فضای مجازی اشاره دارد. اکنون چندین پیشرو در حال توسعه دوقلوهای دیجیتالی (digital twins) بر اساس دنیای فیزیکی هستند و از طریق شبکه به این دنیای دیجیتال دسترسی دارند.

برخی از بزرگ‌ترین شرکت‌های فناوری مانند اپل، سونی، فیس‌بوک، گوگل و مایکروسافت، هم اکنون میلیاردها دلار برای ایجاد نسخه جدید اینترنت هزینه می‌کنند. 

آن‌ها با ترکیب قدرت‌ هدست‌های AR/VR، گوشی‌های هوشمند، رایانه‌های شخصی و سرورهای متصل به ابر می خواهند یک تجربه همه جانبه را به کاربران نهایی و امکان ملاقات، تعامل و انجام تجارت در یک محیط مجازی متاورسی ارائه دهند. این به این دلیل است که کاربرد متاورس بسیار زیاد است. از جمله کاربردهای metaverse میتوان به موارد زیر اشاره کرد.

• مراقبت های بهداشتی
• نظامی
• مشاور املاک
• برنامه های آموزشی
• ساخت و ساز و کمک به کاهش خطرات حوادث

بازاریابی در متاورس بیشتر از یک بازی آنلاین است!

شاید اولین جایی که متاورس خود را خیلی خوب نشان داد، حضور افراد در بازی‌های ویدئویی بر پایه آواتار بود.

متیو بال، یکی از سرمایه‌دارانی که راحت دل به ریسک می‌دهد، در مجموعه‌ای از مقالات متاورسی یکی از اولین بازی‌های فوق‌العاده واقع‌گرایانه یعنی “Flight Simulator” را مورد بحث قرار می‌دهد تا مقیاس این محیط‌های ساخته‌شده دیجیتالی را نشان دهد.

او می‌گوید:

 

Flight Simulator یا شبیه‌ساز پرواز، “واقعی‌ترین و گسترده‌ترین شبیه‌سازی در تاریخ” است؛ که شامل بیش از ۲ تریلیون درخت، ۱.۵ میلیارد ساختمان و تقریبا به تعداد واقعی، جاده، کوه، شهر و فرودگاه در سطح جهان است.

تبلیغات و بازاریابی در همین بازی‌های ویدئویی هم جای داشته است. مثلا تبلیغات تعاملی در بازی Roblox تجربه متفاوتی برای بازاریابان رقم زد. به این صورت که تنها یک بنر در سطح بازی چسبانده نمی‌شود؛ بلکه تجربه‌ای ترکیبی ایجاد می‌شود که با حرکت بازیکنان در بازی‌ها تغییر می‌کند و به تبلیغات راهی برای زنده شدن می‌دهد.

مثلا تبلیغات برند هیوندای در بازی Roblox بسیار چشم‌گیر است. هدف هیوندای از حضور در این فضا، “پرورش روابط طولانی‌مدت با طرفداران” بوده است.

وقتی تنها برای یک بازی چنین فضایی ایجاد می‌شود، فرصت برای تبلیغات و بازاریابی برندها در متاورس بیش از این‌ها خواهد بود. بنابراین اوضاع برای کسب و کارها و توسعه آن‌ها در دنیای متاورس خیلی راحت‌تر و البته حرفه‌ای‌تر است.

Roblox یکی از پلتفرم‌های ورود به دنیای متاورس به طور متوسط روزانه ۴۳ میلیون کاربر فعال دارد. با توجه به این تعداد کاربر، می‌توان متوجه اهمیت حضور برندها در این فضا شد. این یک فرصت بی‌نهایت موثر است!

آیا همه حاضر به خرید آیتم‌های مجازی در متاورس هستند؟ 

یکی از اصلی‌ترین تغییراتی که در بازاریابی و فروش در دنیای دیجیتالی متاورس وجود دارد، پرداخت‌های الکترونیکی است. همه ما پرداخت‌های آنلاین را تجربه کرده‌ایم، اما شاید پرداخت پول واقعی برای اشیایی که در دنیای واقعی آن‌ها را نمی‌بینیم کمی عجیب باشد. باور کردنش سخت است، اما افرادی هستند که در چند ماه اخیر هزاران و حتی میلیون‌ها دلار بابت زمین‌ یا اشیا در متاورس هزینه کرده‌اند. 

جالب است بدانید تحقیقات نشان داده است که ۶۵% از مصرف‌کنندگان نسل Z یا همان نسل سوم اینترنت (افرادی که اوایل قرن ۲۱ به دنیا آمده‌اند)، برای یک آیتم مجازی، مانند یک قطعه تخصصی یا تغییر کاراکتر و آواتار که تنها در محدوده یک بازی وجود داشته است، پول خرج کرده‌اند! پس شاید این موضوع برای افرادی بالای ۵۰ سال عجیب باشد، اما اصلا برای نسل Z عجیب نیست.

فرصت‌هایی که متاورس به برندها می‌دهد!

تلاش‌های بازاریابی برندهای مختلف اگر به خوبی اجرا شده و نتیجه دهند، باعث وفاداری بیشتر مشتریان به برند می‌شود. به خصوص نسل Z که از کودکی با دنیای دیجیتال و اینترنت آشنا بوده است و انگار منتظر است متاورس گسترش پیدا کند تا سریع در آن شیرجه بزند.

متاورس فرصت درآمدزایی را هم در دنیای مجازی سه بعدی و هم دنیای فیزیکی افزایش داده است. اما از طرف دیگر هم هر چقدر برندها محصولات مجازی بیشتری ارائه می‌دهند، جعل آن‌ها و نقض قوانین توسط سودجویان بیشتر می‌شود.

اینکه همین حالا بخواهیم در مورد نقض قوانین و چگونگی آن صحبت کنیم، خیلی زود است. چون هنوز قانون و باید و نبایدی برای این دنیای مجازی وجود ندارد. اما صاحبان برندها باید از همین ابتدا حفاظت از علامت تجاری و اصل بودن محصولات مجازی را تضمین کنند.

برندهایی که نتوانند حقوق علامت تجاری خود را برای کالاها و خدمات مجازی تضمین کنند، ممکن است در مبارزه با نقض قوانین کپی رایت به چالش بر بخورند. برخی از صاحبان برند که آینده‌نگری بیشتری داشته‌اند، قبلا اقداماتی را در مورد درخواست ثبت علائم تجاری برای کالاها و خدمات مرتبط با متاورس، از جمله کالاهای مجازی قابل دانلود برای استفاده در دنیای مجازی آنلاین، فروشگاه‌های خرده‌فروشی دارای کالاهای مجازی و ارائه خدمات کلکسیونی دیجیتال انجام داده‌اند.

در انتهای مقاله در مورد چالش‌های موجود در آینده متاورس بیشتر صحبت می‌کنیم.

اینفلوئنسر مارکتینگ برندها در دنیای مجازی

اینطور که تخمین زده‌اند در سال جاری یعنی سال ۲۰۲۲، برندها ۱۵ میلیون دلار برای اینفلوئنسر مارکتینگ هزینه می‌کنند و انتظار می‌رود که برخی از این هزینه‌ها صرف اینفلوئنسرهای مجازی شود.

تا به امروز که این مقاله نوشته می‌شود، ۱۵۰ اینفلوئنسر مجازی وجود دارد؛ اما احتمالا این تعداد افزایش پیدا می‌کند. مثلا سایت تخفیف لوکس آنلاین Yoox اینفلوئنسر مجازی خود را در سال ۲۰۱۸ راه‌اندازی کرد و او را در کمپین‌های چند برند با لباس‌هایی از Calvin Klein و Tommy Hilfiger معرفی کرد. همچنین Puma اینفلوئنسر مجازی مایا را برای کمپین‌های خود در جنوب شرق آسیا راه‌اندازی کرده است.

اما برخی از برندها از افراد واقعی برای آواتارهای خود استفاده می‌کنند: دیور یک داپل گانگر دیجیتالی از بازیگر چینی Angelababy برای حضور در نمایش قبل از پاییز خود در شانگهای ساخته است. همچنین یک دوگانه دیجیتالی از سوپرمدل‌های معروف، نائومی کمپل و کندال جنر در مجموعه‌های مونوگرام تابستانی سل باربری ساخته شدند.

چالش‌های دنیای مجازی که یکی و دو تا نیستند! 

هر روز یک چالش جدید در فضای مجازی به راه می‌افتد. از چالش سطل آب یخ در سال ۲۰۱۴ تا چالش مانکن در سال ۲۰۱۶ برای همذات‌پنداری با بیماران ALS و کلی چالش دیگر که هر سال بیشتر و بیشتر می‌شوند. امروز تغییر نسل‌ها انقدر سریع است که هر روز چالش‌های ویدئویی کوتاه‌تری ترند می‌شود. به همین دلیل خیلی از جوانان تحت تاثیر مکالمات در پلتفرم‌های کوچک‌تر و صمیمی‌تر مانند Roblox، انجمن‌های Reddit و Discord هستند.

این پلتفرم‌ها در اوایل سال ۲۰۲۰ توسط هاروارد بیزینس ریویو ابداع شدند و به خوبی می‌توانند آینده بازاریابی برای مخاطبان مدرن را تغییر دهند. داده‌ها به طور مداوم نشان داده‌اند که مخاطبان جوان‌تر از شبکه‌های اجتماعی بزرگ‌تر مانند اینستاگرام و فیس‌بوک دور می‌شوند و به سمت پلتفرم‌هایی حرکت می‌کنند که به آنها حریم خصوصی بیشتر و فضاهای قضاوت‌کننده کمتری ارائه می‌دهند.

به همین دلیل احتمالا دستیابی به مخاطب هدف گران و گران‌تر می‌شود و برندها به دنبال یافتن راه‌های جدید برای ارتباط با مشتریان هستند. تجربه مشترک دنیای متاورس هم این فرصت را به برندها می‌دهد!

تبلیغات حسی، چیزی فراتر از آنچه تصور می‌کردیم!

همانطور که جوانان نسبت به شبکه‌های اجتماعی وسیع بی تفاوت‌تر می‌شوند، علاقه‌ای هم به تبلیغات ندارند. به طوری که ۸۴% از کاربران گوشی‌های هوشمند از دیدن تبلیغات خوششان نمی‌آید و آن‌ها را نمی‌بینند.

تبلیغات امروزی اساسا برای چشم و گوش ساخته می‌شوند. اما تکلیف بقیه حس‌ها چه می‌شود؟ آیا من این حق را ندارم که قبل از خرید اینترنتی لباسی که از ظاهر آن خوشم آمده است، روی آن دست بکشم و از جنسش مطمئن شوم؟ یا بوی قهوه برند جدیدی که به تازگی تولید می‌شود را حس کنم؟ و حتی بچشم؟

احتمالا در دنیای متاورس چنین اتفاقاتی رقم بخورد. چرا که نه؟ تا همین ۲۰ سال پیش ارتباطِ در لحظه و تصویری با دوستمان از آن سر دنیا خیلی عجیب بود. اما حالا کافی است به سراغ یکی از چندین اپلیکیشن و پیام رسان در گوشی موبایلمان برویم، دوستمان را در مخاطبین برنامه پیدا کنیم و دکمه تماس صوتی یا تصویری را بزنیم. به همین راحتی!

تیم اجرایی Vans می‌گوید:

 

متاورس آنلاین بهترین مکان برای ایجاد آگاهی از برند در میان جامعه ۱۳ تا ۳۵ ساله است. این برند فاش کرده است که پارکِ آنلاین آنها تا به امروز بیش از ۴۸ میلیون بازدیدکننده داشته است. این همان تعاملی است که برندهای بزرگ‌تر با صرف بودجه‌های کلان می‌توانند در متاورس ببینند.

گوچی هم که حضوری جدی در متاورس داشته است! The Verge گزارش داده است که این برند لوکس در مارس ۲۰۲۱ یک جفت کفش ورزشی دیجیتالی انحصاری به نام Gucci Virtual 25 منتشر کرده است که می‌توان آن را در واقعیت افزوده (AR) «پوشید» یا در برنامه‌های شریک مانند Roblox و VRChat استفاده کرد.

این کفش به قیمت ۱۲.۹۹ دلار روی پلتفرم‌های متاورس فروخته می‌شود و واقعا قیمت کمی برای چنین کالای لوکسی محسوب می‌شود. حتی اگر مجازی باشد!

وب ۳ و ارتباط آن با metaverse 

WEB 3 یا وب ۳.۰ مکانی دیجیتالی است که می‌توانیم در آن محتوا تولید کنیم، آن را به اشتراک بگذاریم و معاملات را رسمی کنیم. کاربران می‌توانند از طریق هوش مصنوعی و فناوری ماشین لرنینگ با داده‌ها تعامل داشته باشند.

از طرف دیگر متاورس وجود دارد. فضای مجازی آینده که امکان دسترسی به طیف وسیعی از سرگرمی‌ها و پروژه‌های کاری و حرفه‌ای را فراهم می‌کند.

شاید این دو موضوع در نگاه اول یکسان باشند، اما اجازه دهید عمیق‌تر به این موضوع بپردازیم.

سایت experty از ۶۸۳ نفر عضو انجمن خبرگان در مورد وب ۳ و شباهت‌ها و تفاوت‌های آن‌ها با متاورس سوال پرسیده‌اند. نتیجه این پرسش‌ها بسیار جالب بوده است و ما هم در این بخش قسمتی از این پرسش و پاسخ‌ها را آورده‌ایم.